Zelfstandig werken en arbeidsongeschiktheid of invaliditeit

Het is natuurlijk niet leuk om over na te denken, maar iedereen kan ziek worden. Een griepje van een week zal meestal niet zo´n probleem zijn, maar wat als je langdurig niet in staat bent om te werken? Wat heeft het voor consequenties voor je inkomen? En maakt het verschil of je werknemer bent bij een bedrijf of dat je zelfstandig bent en je een eigen bedrijf hebt? Heb je genoeg aan de wettelijk geregelde compensatie of heb je een particuliere verzekering nodig?

Allemaal vragen waarvan het handig is om het antwoord te zoeken voordat je ziek wordt. De wettelijke regelingen voor inkomensverlies door ziekte, arbeidsongeschiktheid en invaliditeit zijn per land erg verschillend. Ook in Nederland en België is de verzekering hiertegen totaal anders geregeld. Daarbij kunnen regelingen in de loop der jaren veranderen, met name in Nederland is dit de afgelopen jaren nogal eens het geval geweest.

Nederland

Tussen 1998 en 2004 waren Nederlandse ondernemers opgenomen in de Wet arbeidsongeschiktheids verzekering zelfstandigen (WAZ). Dit was een verplichte verzekering die bij arbeidsongeschikt het recht gaf op een uitkering. Deze uitkering werd verstrekt door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en leek erg op de WAO voor werknemers in loondienst, alleen werden de de premies door de Belastingdienst geïnd.

Op 1 augustus 2004 is de WAZ afgeschaft, waardoor zelfstandigen die daarna arbeidsongeschikt werden geen recht meer hadden op deze uitkering. Sindsdien moeten ondernemers die zich tegen arbeidsongeschiktheid willen verzekeren, een verzekering afsluiten bij een particuliere verzekeraar. Verzekeraars kunnen iemand weigeren als zij het risico te groot achten, onder andere doordat het beroep dat je uitoefent meer risico´s met zich mee brengt. Als je niet in een gewone arbeidsongeschiktheidsverzekering wordt geaccepteerd, of als deze erg duur of ongunstig uit zou vallen, is er nog de mogelijkheid van een zogenaamde “alternatieve arbeidsongeschiktheids verzekering”of “vangnetverzekering”. Ook deze worden aangeboden door particuliere  verzekeringsmaatschappijen. Tenslotte is er de mogelijkheid tot het afsluiten van een vrijwillige Ziektewet- en WIA-verzekering bij het UWV. Er zijn grote verschillen in voorwaarden en premies tussen de diverse verzekeraars en polissen. Het is daarom aan te bevelen om er een aantal met elkaar te vergelijken en verschillende offertes aan te vragen. Een particuliere arbeidsongeschiktheids verzekering is nooit goedkoop, maar over het algemeen is het zo dat hoe uitgebreider de dekking is, hoe hoger de premie. De premie is wel fiscaal aftrekbaar. Hoe hoog de uitkering zal worden als je arbeidsongeschikt wordt, hangt af van het verzekerde bedrag. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt een gedeelte van het bedrag uitgekeerd.

België

In België zijn ziekte- en invaliditeitsuitkeringen geregeld in de Ziekte en Invaliditeits Verzekering (ZIV). Dit is een verplichte verzekering die je moet afsluiten bij een ziekenfonds of  mutualiteit. Hierbij wordt geen wezenlijk onderscheid gemaakt tussen werknemers van een bedrijf of zelfstandig werkende ondernemers.

Uiteraard moet je, als je ziek wordt, het ziekenfonds in kennis stellen van het feit dat je niet kan werken en dus geen inkomen hebt. Tijdens het eerste jaar betaalt het ziekenfonds een uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. Als je na dit jaar nog steeds niet kunt werken dan wordt die uitkering omgezet in een invaliditeitsuitkering. Behalve een uitkering voor het verlies van je inkomsten kun je, als dit nodig is, hulp krijgen bij dagelijkse activiteiten zoals jezelf wassen, koken, etc. Je krijgt dan bovenop de uitkering een extra financieel steuntje om de benodigde hulp door derden te betalen. Dit geldt zowel in de arbeidsongeschikts-, als de invaliditeits-periode.

Naast deze uitkeringen die voortkomen uit verplichte verzekeringen worden ook in België allerlei verzekeringen aangeboden door particuliere verzekeraars. Deze verzekeringen kunnen het verlies van je inkomsten compenseren, bovenop de wettelijke tegemoetkoming.

Of je nu in Nederland of in België woont, het is hoe dan ook verstandig om je goed te informeren. Ga uit van je situatie als zelfstandige en zoek uit wat er met je inkomen zou gebeuren als je langdurig ziek zou worden en niet kan werken. Kijk of je voldoende verzekerd bent tegen dit inkomensverlies of dat je misschien een andere verzekering zou moeten nemen. Of als je in België woont, of je naast de verplichte verzekering er nog een extra verzekering bij moet nemen. Let er wel op dat je meer premie betaalt, naarmate het verzekerde risico groter is. Met andere woorden: neem niet te veel, maar ook niet te weinig risico bij de keuze van je arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsverzekering, zodat de premie betaalbaar blijft.

Meer info over zorgverzekeringen en vergelijken op: Webzorg.nl - Alle zorgverzekering vergelijken voor 2022